Skip to main content

GGSA HEADER AFR

Gauteng-Noordtak - In die media

’n Versameling van bydraes, deur ons lede,  soos gepubliseer in die media:
 
        Kliek ✔ vir aflaai
DATUM
MEDIA
 OUTEUR
TITEL
TEKS
2021-12-05
Rapport Weekliks
Sam Basch
'n Anderse Afrikaans
 ✔
2021-05-16
Rapport Weekliks
Sam Basch
n Nuwe ZAR
 ✔

Argentynse Afrikaans

BASCH Anderse Afrikaans Media 2021 12 05 FotoSam J Basch 2021-05-16 - Rapport Weekliks

Briewe van ‘n Argentynse vrou het ‘n Afrikaans kleinood opgelewer, ietwat anders as moderne Afrikaanse skryfwyse.

‘n Aantal Boerefamilies het kort ná die Anglo-Boereoorlog na Argentinië uitgewyk, onder andere Johannes Norval en sy vrou Hester Jacoba (gebore Coetsee). (Hul name is volgens wet verspaans na Juan en Esther). ‘n Kleindogter van die egpaar Hetta Rodriguez Norval (84) skryf steeds in Afrikaans, soos Doreen Piner van Pretoria deur Facebook uitgevind het. Hetta woon in Comodoro Rivadavia, ‘n kusdorp in die verre suide van Argentinië.

Naas die Norval-emigrant, was daar ook Visser, Stegmann, Myburg, De Bruyn, Van Zyl, Verwey, Henning, Du Plessis, Van der Walt, Grimbeek, Olivier, Coetzee, Venter, Snyman, Grobbelaar, Schlebusch, Viviers, Kruger en ander.

Vanweë die aanvanklike geslotenheid van daardie Afrikaanssprekende gemeenskap in die vreemde, het Hetta uitsluitlik Afrikaans tot in haar tienerjare gepraat. Sy is later met ‘n Argentyn getroud, wat intussen oorlede is, derhalwe is haar huistaal Spaans.

My artikel wat in Rapport-Weekliks verskyn het, gee uittreksels uit Hetta se briewe aan haar ver-langse niggie Doreen Piner. Ek noem dit “annerlike” Afrikaans, na aanleiding van dr. Anton Prinsloo se woordeboektitel oor streeks-Afrikaans. ‘n Voorbeeld is haar beskrywing van die klimaat in daardie streke:

In die jare het dit baie kepok in reent in die Winter. Tant Betta het my vertel, toe ek geboore is in Agustes van 1937, het dar in meter kepok geval. Hulle moes in pad eytkap om eyt die huis te gaan.

[Foto:  Johannes (Juan) en Hester (Esther) Norval met hul twee seuns, skoondogters en kleinkinders in 1941. Hetta is die vierjarige regs voor.]

 

Nuwe Transvaal-kolonie

BASCH Nuwe ZAR Media 2021 05 16 FotoSam J Basch 2021-05-16 - Rapport Weekliks
Aan die anderkant van die wêreld – in Chili – was eens die ‘Colonia Nueva Transvaal’ waar 'n aantal 'Boere' meer as 'n eeu gelede hervestig is. Hoe het dit gekom?
Tydens my dienstermyn as diplomaat in Chili in die Tagtigs het ek nasate van Nederlanders ontmoet wat vroeër in diens van die Nederlandsch-Zuid-Afrikaansche Spoorwegmaatschappij (NZASM) in President Paul Kruger se Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) was. Met die val van Pretoria in Junie 1900 is hierdie amptenare terstond na Europa gerepatrieer.
In ‘n poging om die suide van Chili te bevolk, het daardie regering het in 1903, Europiërs gelok. Só het die oud-NZASM-Nederlanders ‘n nuwe heenkome gevind, aanvanklik as sogenaamde ‘Boere’ of ‘boere’ wat hulle inderdaad nie was nie. Hoewel hulle elk ‘n stuk grond by die dorpie Gorbea ontvang het, asook implemente, vee en ‘n geldelike toegif, het heelwat van hulle sommer gou ‘n nuwe lewe in ander bedrywe begin.
My artikel in Rapport-Weekliks vertel meer oor die lewe in die vreemde van gesinne met bekende familiename, soos De Groot, Dommisse, Keuter, Van Dijk, en andere.